dinsdag 1 december 2009

Gilo: de blik vanaf het uitzichtspunt

 
Voor de nieuwbouw bij Gilo hoeven geen Palestijnen te wijken, alleen bomen. Na de gebruikelijke jarenlange planningprocedure, keurde de gemeente Jeruzalem hier onlangs een groot bouwplan goed, dat ongelukkig timede met de internationale (lees: Amerikaanse) druk op de Israelische regering voor een totale bouwstop over de Groene Lijn. Totaal voor Joden dan, niet voor Arabieren, die een hele nieuwe stad gaan bouwen ten noorden van Ramallah.
 
Dat de uitgebreide gemeentegrenzen van Jeruzalem volgens Israel bij haar soevereine grondgebied horen, en daar bouwen dus een zaak van de gemeente is, is één ding. De internationale gemeenschap - en helemaal de media - hebben daar geen boodschap aan. Dat de Israelische regering er geen bemoeienis mee zou hebben, en Netanyahu werd verrast door de aankondiging en de kritiek daarop, klinkt echter niet erg overtuigend. Volgens de media:
 
"De Israëlische premier Benjamin Netanyahu verwierp dinsdag een verzoek van de speciale Amerikaanse gezant in het Midden-Oosten, George Mitchell, om de bouwplannen in Gilo stop te zetten. Later op de dag keurde het ministerie van Binnenlandse Zaken het project goed."
 
De regering speelt vanwege die - blijkbaar vereiste? - goedkeuring een aktieve rol bij dergelijke bouwprojecten, en bovendien weet ze hoeveel ophef en kritiek die kunnen losmaken. Mij lijkt dat ze de bevoegdheid en de middelen heeft om zulke projecten directer te sturen en in elke fase kan eisen dat de gemeente een project (tijdelijk) stil legt, al is het maar omdat de timing diplomatiek slecht uitkomt. Netanyahu hoeft zich niet zo te laten verrassen.
 
Wouter
_________________
 
 
De vrouw op het bankje bij het uitzichtpunt in de wijk Gilo leek in gedachten verzonken totdat ik haar vroeg of ze het erg vond om een paar vragen te beantwoorden. Het was vrijdagmiddag en de zon stond al lager in het westen, nog een paar uur en Sabbat zou beginnen.
Ze had inderdaad gehoord over de "balakan" (puinhoop) die het bouwplan voor 900 nieuwe huizen in Gilo had veroorzaakt.
Een groot bord dat er uitzag als een billboard van een project ontwikkelaar, deed mij vermoeden dat dit de plek was waar het nieuwe project gepland was.
Nee, zei de vrouw dit was niet de plek waar de huizen gebouwd moesten worden. Ze bood aan mij naar de goede plek te gidsen, een aanbod dat ik gretig accepteerde.

In de auto vertelde ze haar verhaal over Gilo, de meest zuidelijke wijk in Jeruzalem. Ze vroeg of ik wist dat haar buurt 8 jaar geleden een slagveld was waar mensen dagelijks in hun huizen beschoten werden met mortieren en automatische wapens vanuit Beit Jallah aan de overkant van de vallei.
"We konden dagenlang de straat niet op en lagen op de grond in de woonkamer, tot dat we kogelvrij glas kregen", zei ze bij de betonnen muur aangekomen die het zicht op Beit Jallah ontnam. De muur was daar neergezet om de bewoners van Gilo op straat te beschermen.
"Waarom hoorden we de wereld toen niet, nu we huizen gaan bouwen is zelfs het Witte Huis boos", zei ze met de verontwaardigde vermoeidheid die typerend is voor Israëli's die praten over de buitenlandse bemoeienissen met het Israëlisch Arabische conflict. We arriveerden bij een groot blok appartementen dat in de afbouwfase leek te zijn. Later bleek dat dit niet de plaats van het geplande project was.

De vrouw bleek echter niet de enige die in verwarring was over het nieuwe project.
Een geparkeerde terreinauto met daarop de letters TV stond met daarop een schotel duidde op eenzelfde verwarring bij de buitenlandse media. Even verderop werd een reportage gemaakt door een cameraman en een verslaggever.
In de vallei naast het blok huizen was een Arabisch huis zichtbaar, de vrouw wees op het huis en zei dat er nooit problemen waren tussen de Arabieren en de Joden in Gilo.

Het uitzichtpunt aan de westkant bleek inderdaad de plek te zijn waar het nieuwe project is gepland. Dit uitzichtpunt kijkt uit over een groene vallei die Gilo verbindt met de wijk Malcha in west Jeruzalem. Het enorme reclamebord dat het project aankondigt is beklad met protesten. Niet tegen de overschrijding van de "groene lijn" maar tegen de schade aan de groenstrook.
Het gebied was inzet van felle gevechten tijdens de onafhankelijkheidsoorlog in 1948. Het Egyptische leger beschoot hiervandaan West Jeruzalem.
Ramat Rachel, iets meer naar het noord oosten, bleef na felle gevechten in handen van Israel. Gilo dus niet ondanks het feit dat de grond Joods bezit was.
De grond werd voor 1947 grotendeels opgekocht door het Joods Nationaal Fonds.

Gilo werd ook in de VS nooit aangemerkt als een "nederzetting" de wijk was onderdeel van interne verdeeldheid in de VS waarbij het congres de wijk ziet als een deel van Jeruzalem terwijl het State Department meestal het woord "Oost Jeruzalem" gebruikt.
Het nieuwe project is echter gepland in zuid west Jeruzalem en loopt grofweg over de groene lijn (de 1948 wapenstilstand lijn) De grond is in handen van de Israëlische overheid.

De Amerikaanse president zei dat de huizenbouw in Gilo Israel niet veiliger maakt en dat het een "gevaarlijke ontwikkeling " is. De vraag is echter of de Amerikaanse president de juiste informatie kreeg over het Gilo plan.
Het bouwen van huizen op een plek tussen twee Joodse wijken in Jeruzalem kan in alle redelijkheid niet worden gezien als een verandering van de status quo. De enige schade die aangebracht gaat worden door uitvoering van het plan is ecologisch van aard. Vandaar dat het reclamebord al was vol gekalkt met protesten tegen de schade aan de natuur.

Een artikel in de Israëlische krant Ha'aretz van Yossi Verter maakte duidelijk dat ook de Israëlische regering verrast werd door de stroom veroordelingen vanuit het buitenland. Verter beschreef hoe een telefoontje van een Inent journalist premier Netanyahoe inlichtte over de bekendmaking van het bouwplan en de Amerikaanse veroordeling.
Dat klinkt wellicht ongeloofwaardig maar de bouwzaken in Jeruzalem worden door een gemeentelijk planningscomité beoordeeld dat bestaat uit vertegenwoordigers van de overheid en de gemeente Jeruzalem.
De Israëlische positie is dat Jeruzalem de ondeelbare hoofdstad is van Israel en dat bouw voor alle bevolkingsgroepen moet plaatsvinden. Kort na de internationale storm over het Gilo bouwplan maakte de gemeente Jeruzalem bouwplannen voor meer dan 5000 woningen voor de Arabische bevolking in Oost Jeruzalem bekend die eerder waren goedgekeurd.
De weg vanaf goedkeuring door het planningscomité tot aan uitvoering van de plannen is echter een lange. De gemiddelde tijd die verstrijkt bij grote projecten is tien jaar.
Dit geldt ook voor het Gilo plan.

Uit alle verzamelde informatie de laatste weken over de bouwstop op nieuwe projecten in de West Bank blijkt dat er al een moratorium bestaat sinds het aantreden van de regering Netanyahoe. Jeruzalem heeft in Israel echter een andere status en valt niet onder het militaire bestuur van de West Bank.
Desondanks worden nieuwe overheidsprojecten nauwelijks geïnitieerd, en als dat gebeurd dan zijn ze meestal gepland in West Jeruzalem.
In Jeruzalem en omgeving is daardoor al een nijpend tekort aan betaalbare huizen ontstaan, een bijeffect daarvan is dat velen uitkijken naar goedkope woonruimte in de nederzettingen rond Jeruzalem. Een nederzetting als Noqdiem, de woonplaats van Lieberman, kent daardoor al een wachtlijst. In deze nederzetting werd twee jaar terug nog leegstand gemeld.
Ook in de nederzettingen van het Goesh Etzion blok dat grenst aan Gilo is sprake van een tekort aan starterwoningen en de prijzen van de huizen zijn geëxplodeerd het laatste jaar.

De Israëlische regering heeft andere verantwoordelijkheden dan de EU of VS hebben ten aanzien van Israel. Netanyahoe heeft sinds zijn toespraak op de Bar Ilan Universiteit geen mogelijkheid onbenut gelaten om de PA op te roepen de onderhandelingen over vrede te hervatten. Om tegemoet te komen aan de eisen van de PA, VS en EU wordt in de praktijk een moratorium op nieuwbouw in de West Bank aangehouden. Vanaf het begin was duidelijk dat Jeruzalem niet onder dat moratorium zou vallen.

De internationale verontwaardiging over de "Israëlische obstructie" lijkt dus een nieuw voorbeeld van het verkeerd lezen van de ontwikkelingen op de grond in het Midden Oosten. Een simpele blik vanaf het uitzichtpunt in Gilo had tot andere inzichten kunnen leiden over de betekenis van het bouwplan.

De werkelijke obstructie voor vrede bestaat uit de interne Palestijnse verdeeldheid en het gebrek aan leiderschap van Abu Mazen, die nu al een jaar lang weigert verder te praten over vrede met Israel. Zelfs niet toen hij van voormalig premier Olmert een ongekend aanbod kreeg om de Palestijnse staat mogelijk te maken.

Yochanan

 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten